Boek van de week, De Caïro cahiers

Radio Vlaanderen Internationaal, 8 december 2006

‘In Caïro is stoppen met roken ongezonder dan er weer mee te beginnen. De filter van de sigaret biedt een niet te onderschatten bescherming tegen het sof, de uitlaatgassen en de smog.’ Het is een opmerkelijke passage uit ‘De Caïro cahiers’, het humoristische reisdagboek van Frank Adam, dat je onderdompelt in de hitte en het lawaai van de Egyptische hoofdstad.

Adam trok naar Caïro om er een cursus Arabisch te volgen. “Als je regelmatig door Arabische landen reist, ben je en blijf je een ‘domme toerist’, maar het maakt een groot verschil uit als je dan toch de weg kunt vragen of een hotel kunt reserveren in het Arabisch.”

De schrijver had zich laten vertellen dat je in Caïro de beste opleiding kon krijgen, maar hij voelde zich ook om een andere reden tot de plek aangetrokken: “Caïro is een miljoenenstad, een wereldstad, de grootste stad van de Arabische wereld en van Afrika.”
Verleden en heden verbroederd

Het is ook de stad waar moderniteit en traditie hand in hand gaan. “Je ziet dat al in het straatbeeld”, zegt Adam. “Je kunt een spiksplinternieuwe auto een ezelskar zien inhalen op een plek waar iemand noten staat te verkopen en klanten lokt door hard genoeg te schreeuwen.”

Ook innerlijk vind je traditie en moderniteit naast elkaar. “Dat wordt in het boek vrij diep uitgewerkt in de relatie met Amina, de Egyptische journaliste met wie ik een flat deel. Zij wil zich enerzijds onttrekken aan het traditionele Egyptische milieu en ze spiegelt zich sterk aan de buitenkant van onze cultuur.

Anderzijds kan ze soms ook heel religieus uit de hoek komen en beginnen te bidden. Om dan nog te zwijgen van de plotse ommekeer in haar outfits.” Ook in de Caïreense straten lopen gesluierde vrouwen naast vrouwen die zich proberen te onttrekken aan de stricte regels en die er dan ook behoorlijk vrouwelijk uitzien.

Stekje zoeken

Voor zijn verblijf in Caïro moest Frank Adam ook een onderkomen vinden, maar een flat op de kop tikken, was niet bepaald een makkie. “Als je daar aankomt, moet je eerst een hotel nemen, om het dan verder uit te zoeken. Op alle campussen van universiteiten en taleninstituten vind je ad valvas wel briefjes met adressen, maar daarmee is het probleem niet opgelost.”

Zijn taxichauffeur, die ook nog flatagent, gsm-dealer, boekhouder en taalleraar was, bood Adam een flat aan, maar die wimpelde hij wijselijk af. “De man was namelijk ook een ex-veiligheidsagent, buitengegooid bij het centrum waar ik Arabisch ging volgen.” Via het taleninstituut kreeg hij dan toch een nieuwe flat en wat bleek? Eigenlijk ging het om hetzelfde optrekje als dat van de chauffeur. “We hebben het contract dan wel afgesloten via de huisbaas zelf en niet via de chauffeur”.

In de flat woont ook Tinus, een eerder bejaarde Nederlandse psycholoog, die ook nog Arabisch volgt. “Zeer geestig en spits, maar ook zeer extreem in zijn analyse van de situatie. Dat leidde dan ook regelmatig tot conflicten met Amina.”
Bioritme overhoop

De Egyptische flatgenote en journaliste Amina leeft vooral ‘s nachts, maar dat is blijkbaar niet zo vreemd: “Ik ben dikwijls op stap geweest en er zijn heel veel mensen die ‘s nachts nog buiten zijn. Ik was daar in de zomer en we hadden geen air-conditioning. Je gaat dan de straat op in de hoop dat je daar wat verkoeling kunt krijgen. Maar eigenlijk is dat niet zo”, grinnikt Frank.

“Op een grasstrook tussen twee vierbaanswegen heb ik ook ooit families, vrijwel midden in de nacht, een barbecuetje zien organiseren. Wanneer die mensen dan nog sliepen, weet ik eigenlijk niet. Ik sliep zelf op den duur nog in kleine stukjes, omdat ik een aantal levens tegelijk leidde. Mijn hele bioritme lag overhoop.”

Z’n studie Arabisch in Caïro is uiteindelijk niet echt gelopen zoals hij gehoopt had. “Ik heb achteraf hier nog les gevolgd. Mijn kennis blijft beperkt tot kleine gesprekken en die moet je dan altijd zien te leiden, zodat mensen niet plotseling beginnen te ratelen. En zeker niet over literatuur of filosofie beginnen, want daar snap je sowieso geen snars van”, besluit Frank Adam.