,,Ik kruis nu eenmaal graag’’

Mark Cloostermans
De Standaard 6 april 2007

Op 6 april gaat de nieuw jeugdtheatervoorstelling van de schrijver Frank Adam in première. Twee andere voorstellingen van hem zijn momenteel op tournee.

Uw nieuwe stuk heet De zonen van Zurg. Wie of wat is Zurg?

Frank Adam: ,,Zurg is de archetypische slechterik uit Toy Story 2, en een parodie op Darth Vader. De anekdote die dit stuk veroorzaakt heeft, gaat als volgt: de acteur Gert Jochems zat met zijn zoon tv te kijken, Bush kwam in beeld en zijn zoon vroeg of dat een goeie of een slechte was. Daar kon hij toen niet meteen op antwoorden. Intussen is het verhaal weggeëvolueerd van die anekdote en zijn de personages de zonen van een slechterik. Van een Zurg, dus. Ik mag echt niet te veel verklappen. Gert en zijn broer Jo hebben een soort subplot bedacht, naast mijn tekst. Ze spreken die niet uit, maar je ziet het wel in hun spel.’’

Over een week gaat uw vorige voorstelling voor kinderen, De jongen die uit zijn lichaam viel, op tournee. En zelf bent u dit en volgend seizoen te zien in Confidenties aan een ezelsoor, een voorstelling voor volwassenen waarin u uw fabels voorleest. Druk-druk-druk én divers.

,,Mijn werk valt vaak tussen twee stoelen, tussen de jeugdliteratuur en de literatuur voor volwassenen. Dat is vervelend, maar ik kruis nu eenmaal graag. Nu ook weer, in De zonen van Zurg. In de manier waarop kinderen improviseren bij het spelen, herkende ik kenmerken van de Griekse tragedie. Ze stellen zich voor: ik ben x, zoon van y, ik ga naar de bakker en ga zus en zo doen. Ze spelen ook koor. Dus heb ik in De zonen van Zurg elementen uit de Griekse tragedie verwerkt.
De wereld van kinderen is niet gescheiden van de volwassenenwereld. Een kind heeft bijna altijd een volwassene in de buurt. Dus kan je niet zeggen: ik ga nu een boek schrijven dat uitsluitend bestemd is voor mensen in de kinderwereld. Wij zitten daar ook in, het valt niet te vermijden.’’

Op de kaft van uw tweede roman, Sjirk, staat te lezen: ,,Zijn nieuwe toneeltekst Cloaca is geprogrammeerd door Het Toneelhuis.’’ Dat stuk is nooit opgevoerd, toch?

,,Tussen mijn debuut Waterman en Sjirk heb ik drie jaar gewerkt aan een stuk over de relatie tussen tsaar Peter de Grote en zijn zoon Aleksej. Tien personages, honderd bladzijden, vier bedrijven, elk in een andere stijl. Eerst waren Ro Theater en NTG geïnteresseerd, daarna had het de openingsvoorstelling van Het Toneelhuis moeten worden. Maar zowel bij Ro Theater als bij NTG waren er plotselinge wissels aan de top, en Luk Perceval kreeg de kans om met Ten oorlog! naar Duitsland te gaan, waardoor Cloaca bleef liggen. Het Toneelhuis had de rechten op het stuk voor vier jaar en al die tijd bleef men mij zeggen dat het stuk uiteindelijk wel opgevoerd zou raken. Men zei: maak je geen zorgen, we gaan toch niet betalen voor iets wat we niet willen gebruiken? Robbie Cleiren, Johan Dehollander, Raven Ruëll – er zijn heel wat mogelijke regisseurs de revue gepasseerd. Maar er was nooit consensus. Robbie Cleiren en enkele Roovers wilden het stuk spelen, maar ze waren niet met voldoende, binnen de groep. En wat mij betreft, ik maakte met Rik Teunis mijn eerste voorstelling, vanuit de idee: nu ga ik alles doen waar ik zin in heb en ik doe het allemaal zelf.
Ik denk dat ik aan het eind van dit jaar het hele pak aan het Vlaams Theaterinstituut ga bezorgen: de tekst van Cloaca, met een voorwoordje en alle brieven die ik erover ontvangen heb. Dat is een stukje “Vlaamsche” theatergeschiedenis.’’

U bent heel netjes en klassiek begonnen, met een toneeltekst voor volwassenen en twee romans. Momenteel werkt u op veel meer terreinen: u treedt zelf op, schrijft teksten voor jeugdtheater, u publiceerde recent ook een Egyptisch dagboek, De Cairo Cahiers… Wat heeft die evolutie in gang gezet?

,,Het is door het theater gekomen. Na mijn eerste voorstelling, Mijn mond eet graag spinazie maar ik niet, kon ik leven van mijn pen. Daardoor kon ik makkelijker inspelen op nieuwe vragen. Je krijgt feedback, mensen vragen of je geen zin hebt dit of dat te doen… Ik doe misschien wel veel – het voorbije seizoen was ontzettend gevuld – maar ik probeer wel de tijd te kopen om te schrijven. De nieuwe reeks van Confidenties aan een ezelsoor (kortverhalen die verschijnen in De Morgen, red.) schrijf ik niet tegen een wekelijkse deadline; alle afleveringen zijn maanden vooraf geschreven. En toch lijkt het soms alsof ik inspeel op iets actueels. Ik heb één Confidentie bedacht over ouders die hun kind laten opereren omdat het veel te intelligent is. Meteen na de publicatie kwamen die Amerikaanse ouders in de pers die lieten ingrijpen in de groei van hun kind. Het blijft hetzelfde ethische vraagstuk: mag je zo ingrijpend optreden als je kind niet is wat je wil dat het is?’’

En hebt u nu uw vorm gevonden? Zit drie jaar werken aan een tekst er helemaal niet meer in?

,,Mocht ik er de tijd en het geld voor hebben… Ik zou wel graag een paar dingen mooi afronden. Er komt een derde boek met Confidenties en daarna liefst ook een box, met alle delen erin. En ik wil de tijd maken om een derde bundel met kinderpoëzie te schrijven. Uitgeverij Querido vraagt daar al vijf jaar naar. Maar ik weet het wel: mensen willen een dikke roman zien liggen. Soms spreekt men mij daar op aan. Maar je vraagt een dichter toch niet: wanneer ga je nog eens een epos schrijven? In een kort gedicht heeft de dichter even veel tijd geïnvesteerd. En in één Confidentie heb ik een hele wereld, vol tegenstrijdige meningen, geconstrueerd.’’

De Werf speelt De zonen van Zurg, prmièrereeks van 6 t/m 8 april, op toernee tot 13 mei. Info en reservatie: 050-33.05.29. Confidenties aan een ezelsoor is nog te zien in Waregem (28/4). De jongen die uit zijn lichaam viel is eveneens te zien in De Werf, op 14-15/4 en 19-20/5. www.frankadam.be

Terug